Geçtiğimiz Pazar günü TSB'nin duyurduğu 1 Ocak 2024 itibariyle geçerli ihtiyari deprem tarifesine giriş yapmış ve sivil risklerdeki mevcut ve yeni uygulama notlarını karşılaştırmıştım. Bugün sıra Ticari Risklerde ;
Sigorta bedeli 2 Milyar TL'sına kadar olan riskler için tarife koşulları zorunlu. Bu yıl sigorta bedeli hesaplanırken daha önce %100'ü olarak katılan stokların bedel payı %40 la sınırlandırılmış. Tarife şunu diyor, stokları %100 bedelle toplama dahil edip tarife limiti olan 2Milyar TL'yi aşamazsınız. Bu yeni kural bedel hesaplaması ve plasman aşamasında dikkat edilmesi gereken bir ayrıntı.
Yine belirtelim, kar kaybı deprem sigorta bedeline eklenemiyor , bedeli ayrıca belirtilmek zorunda
Tarifenin esas aldığı diğer kriterleri tekrar hatırlayalım;
Tarifede sigortaya konu bedelde temel alınan tanımları ;
Aynı riziko- Aynı parselde veya aynı çevre duvarları içinde bitişik veya ayrı - birbirlerine geçişleri olan binalar demektir. Organize sanayi bölgelerinde veya aynı cadde sokak içinde ayrı adreslerde/parsellerde bulunan binalar aynı riziko değildir.
Aynı sigortalı- Özellikle holding ya da grup çatısı altında birleşen şirketler aynı alanı kullanıyor olabilirler, ama tarifeye göre kendi sigorta bedelleri ile ayrı tüzel kişilik olarak ele alınırlar.
Toplam deprem bedeli- Aynı riziko ve aynı sigortalı tanımına uygun tüzel kişiliğin mülkiyetindeki bedeli ifade eder. Kar kaybı bedeli bu bedele eklenmez.
Ülkemiz, deprem riskine göre 1. en riskli bölge olmak üzere 7 bölgeye ayrılmıştır (zone). Tarife, sivil, ticari, inşaat/montaj olmak üzere, yapı tipi ve deprem bölgesine göre hesaplamalarda kullanılacak birim fiyatları içerir. Tarife Türkiye'de yerleşik riskler için geçerlidir.
SEDDK tarafından aksi belirtilmedikçe tarifede belirtilen bedel ile , muafiyet ve koasüransların artırım bedeli her yıl Ekim'de açıklanan bir yıllık TÜFE ve ÜFE oranında artırılarak, 1 Ocak'tan itibaren geçerli olacak şekilde TSB tarafından duyurulur.
Sivil ve Ticari Sınai riskler için betonarme, çelik veya betonarme taşıyıcı karkas bulunan yapılar; diğerleri de yapımında bu malzemelerden yapılmamış olan binalar anlamına gelir.
Bina, makine tesisat, dekorasyon ve emtia (%40) bedeli toplamda 2Milyar TL nin altında olan riskler için 2024 yeni deprem tarifesi ve bir önceki tarife fiyatlarının karşılaştırması aşağıdaki tabloda yer alıyor.
Artış %25 ,
Endüstriyel risklerde deprem teminatı, tarife nedeniyle primin neredeyse %90'ını oluşturuyor. Ana teminat olan Yangın, yıldırım, infilak (YYİ) ve diğer ek teminatlar için oldukça düşük hatta neredeyse bedava denebilecek primler talep ediliyordu. Tarifeden gelen artış, prim maliyetlerini yukarı çekecek. Bu arada yeni dönemde YYİ priminin toplam poliçe priminin belirli bir oranının altında olamayacağı yönünde duyumlar var. (30/70- 40/60 gibi) bu uygulama devreye girerse poliçe primleri daha da yükselecek.
Biliyorsunuz Kahramanmaraş depremlerinde ortaya çıkan en önemli sorunlardan biri de eksik sigortaydı. Varlıkların değeri hem TL hem de döviz bazında arttı. Yenilemelere başlarken öncelikle bedellerin güncellenip eksik sigortanın giderilmesine odaklanılmalı.
Tarifeyi incelerken sigorta bedellerine göre farklı uygulama notları olduğunu belirtelim
Sigorta Bedeli 2 Milyar TL'sına kadar olanlar (emtia bedelinin %40'ı)
Sigorta Bedeli 2-4 Milyar TL arası olanlar
Sigorta Bedeli 4 Milyar TL üstü olanlar
Genel uygulama notu- Sigorta bedeli ne olursa olsun deprem primi 2 Milyar TL sına kadar tarife fiyatlarıyla hesaplanmış primden aşağı olamaz. . Aşan kısım için sigortacı ile farklı bir fiyat konuşulabilir.
Kar kaybı teminatı var ve bedeli 2 Milyar TL nin üzerindeyse, 2 Milyar a kadar olan kısım için de yine tarife koşullarında prim ödenecek, aşan kısım için tarife dışında bir fiyat belirlenebilir diyor
Gelelim koasürans ve muafiyetlere. Bir önceki tarife ile aynı ve sadece sabit kıymetlerdeki zararlar için geçerli. Koasürans ve muafiyet oranlarındaki seçeneklerle primde aşağı ya da yukarı oynama yapmak mümkün . Hatırlayalım;
Sigorta Bedeli 2 Milyar TL sına kadar olanlar Koasürans
Piyasada en çok yer alan muafiyet her hasarın %20
Tıpkı konutlarda olduğu gibi , buradaki %20 lik koasüransı artırabilir. Eğer sigorta bedeli 2 Milyar TL 'sına kadarda bu koasüransı en fazla %60 a kadar yükseltebiliyor ve deprem priminde %50 ye kadar indirim alabiliyorsunuz.
Sigorta Bedeli 2 Milyar TL sına kadar olanlar Muafiyet
En yaygın olan muafiyet Toplam sigorta bedelinin %80'in üzerinden %2 , bunu %10 a kadar yükseltip, karşılığında deprem fiyatından %35 indirim alabiliyorsunuz
SB- 2-4 Milyar TL arasında olanlar için koasürans
Koasüransı kaldırabiliyorsunuz ama karşılığında da tarife fiyatı %25 artıyor.
SB- 2-4 Milyar TL arasında olanlar için Muafiyet
Dilerseniz burada da muafiyeti % 0,10'a indirebilirsiniz ancak karşılığında deprem fiyatınız %12 artıyor.
Sigorta bedeli 4 milyar TL ve üzeri olan risklerde fiyatlama 2 Milyar TL sına kadar tarife koşullarında olacak, aşan kısım için fiyat ve hasarda geçerli olacak koasürans ve muafiyetler sigortacı ile karşılıklı anlaşılarak belirleniyor.
Bir de 9 numaralı uygulama notu var, yaygın olmayan bir düzenleme. Bu uygulama depremde muafiyet ve koasüransı kaldırırken, bir taraftan da deprem ve depreme bağlı tüm zararları ancak belirli bir bedele kadar tazmin edileceği anlamına geliyor ( Deprem ilk ateş limiti) ve poliçeye tarifedeki Kloz 4 ekleniyor, biraz karışık bir uygulama. Sigorta bedeliniz 240M TL üstündeyse, deprem riski için bir limitte anlaşabiliyorsunuz ama, bu limit sigorta bedelinizin en fazla %20 si olabiliyor. Bu durumda tarifedeki risk gurubu fiyatı %30 artıyor. Tazminat limiti oranınızın karşılığında bu fiyattan yapılacak indirimler belirtilmiş, mesela %20 limit için fiyattan indirim oranı %5, eğer depremle ilgili her türlü riski sigorta bedelinizin %2 si ile sınırlı tutmak isterseniz indirim %70 . İndirimler sonunda hesaplanan fiyat toplam sigorta bedeline uygulanarak prim hesaplanıyor. Bu uygulama notuna geçen yıldan farklı olarak eğer tazminat limiti %20'yi aşarsa tarife fiyatlarından indirim yapılmayacağı cümlesi eklenmiş.
Tarife, depreme bağlı kar kaybı teminatının sadece fiyatlamasına değiniyor. Bildiğiniz gibi kar kaybı sigortalarında muafiyetler genellikle gün bazlı oluyor, burada tretelerin koşulları devrede. Bu yıla kadar deprem hasarlarında 14-21 gün , diğer hasarlarda 7 gün olan muafiyetlerin de değişmesi (artması) bekleniyor. Buna ek olarak daha önce bazı büyük endüstriyel risklerin kar kaybı muafiyetlerinde gün yerine sabit tutar şeklinde muafiyet notu olurdu (her kar kaybı hasarında 500.000 USD muafiyet gibi) , geçen yıl bu uygulama da değişmişti. Geçtiğimiz yıl poliçelerde tarife limiti üzerinde olan kar kaybı teminatlarında gün, sabit tutar ve % (yüzde) oran muafiyetlerinin bir arada uygulandığını görmüştük.
Deprem ticaret ve sanayi için en büyük risklerden biri.
Şimdi dikkat ! Artan maliyetler nedeniyle depremi dahil etmek istemeyen ya da maliyeti düşük tutmak isteyen kurumlar olabilir.
Depremin verdiği direkt zararların yanı sıra, kök nedeni deprem olan infilak, yangın ve su baskınları gibi zararların hasar tazminatları da deprem koşullarıyla ödeniyor. Yani sigortalı binasına, yapı tarzına güvenerek deprem teminatı almak istemeyebilir ya da maliyeti düşük tutmak için koasürans ve/veya muafiyette daha cesur davranabilir. Eğer kararları güçlü bir sermaye, iyi bir hesap, bir mühendislik çalışmasına dayanıyor ve kök neden prensibinin farkındalarsa elbette yapabilirler. Burada konuya hakim ve sorumluluk sahibi sigorta danışmanları olarak olası sonuçları kabaca da olsa hesaplayıp , kararlarını maliyet kaygısıyla değil, sonuçlarını bilerek vermelerini sağlamalıyız.
Depremler sonrası pek çok işletme, tesisleri zarar gördüğü ya da onarımlar yapılana kadar makinelerini kullanamadığı, olağanüstü koşullar nedeniyle üretime başlamakta geciktiği için faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı. Ama bu durma süresinde yükümlülükleri devam etti. Bu durmalara bağlı kar kayıpları deprem sonucu olabileceği gibi, yangın, infilak, su baskını gibi sebeplerle de olabilir. Bu nedenle kar kaybı her işletmenin sahip olması gereken bir sigorta teminatı. Özellikle endüstriyel risklerin sigortaları yapılırken, sigortalıları kar kaybı teminatı hakkında bilgilendirmek boynumuzun borcu bana göre.
İnşaat Montaj ve Elektronik Cihaz sigortalarındaki tarife fiyat artışları dışında bir önceki tarife ile aynı . Fiyatlardaki değişim tablosunu aşağıda bulabilirsiniz.
Deprem priminin hesaplanması ve uygulama esasları bu teminatı poliçeye dahil ederken masadaki konuların başında geliyor ve gelmeli de. Endüstriyel risklerde çalışan meslektaşlarımızın yeni tarife ve eklenecek değişikliklerle bir endüstriyel riskin sabit kıymet ve kar kaybı sigorta primini hızlıca hesaplaması ve sigortalının taleplerine göre koasürans ve muafiyet seçeneklerini de sunması beklenir. Tarifeyi önümüze alıp pratik yapmaya başlamakta fayda var. İpucu için 6 ŞUBAT 7.7 VE 7.6 DEPREMLERİ - POLİÇELERDEKİ DEPREM TEMİNATLARI NASIL ÇALIŞIR? başlıklı paylaşımıma bakabilirsiniz.
Herkese iyi çalışmalar ve kolaylıklar dilerim.
Comments