BİZİM "KENDİ WORDING"İMİZ VAR

Sigorta poliçeleri neden farklıdır?

Her şeyden önce, sigorta poliçeleri bir üründür. Sigortacılar için sayfadaki kelimeler sattıkları şeyin ta kendisidir ve bu nedenle neye benzedikleri önemlidir ve piyasadaki güçlü rakiplerine karşı duyarlıdır. Sözleşmelerin ayırt edici olması ve sigortacının sesini yansıtması gerekir, diğer taraftan bu farklılıkları onları kimsenin satın almak istemeyeceği kadar pahalı veya satışına aracılık edilmeyecek kadar oyun dışında bırakmamalıdır.

Bugün şu pek özel "wording" lere bakalım.

Sigortada wording "Poliçe Metni" anlamına geliyor.

Poliçe metni sigorta şirketinin sunduğu teklifin tam metni anlamına geliyor. Geçerli istisnalar, koşullar ve limitler dahil olmak üzere, sunulan kapsamın tüm hüküm ve koşullarını içeren bir belge. Wording dendiğinde başka tanımlar da var: Her bir teminatın yazılı tanımı, şartları, koşulları, hakları, yükümlülükleri, kısıtlamaları ve sınırlamaları ifade ediliyor.

Yine wording denince , özellikle önde gelen reasürörlerin ve sigorta şirketlerinin kullandıkları branş bazında tanım ve koşulların belirtildiği özel wordingleri var, PCA 94, PD Allrisk, CMI wording, Cyber wording , D&O wording gibi.

Sonra, bir aralar broker firmalarının, portföyleri için aracılık ettikleri prim boyutunun büyüklüğü nedeniyle sigortalılarına ayrıcalık yarattıkları, bugünlerde pek kalmayan "broker wordingleri" vardı.

Bir de sigortalı wordingi var, bunlar sigortalılar için son derece kıymetli ve dokundurtmak istemiyorlar. Aslında bu wording sayfa sayfa şartları her sigorta poliçesine ayrı yazmak yerine, ilgili sigortalının tüm sigorta poliçeleri için konsolide edilmiş bir özel şartlar/ genişletmeler metni.

Kısaca wording denince herkesin aklına aynı şey gelmiyor.

Önce reasürör, sigorta şirketleri wordinglerinden başlayalım. Bu wordingler detaylarda önemli farklar barındırır. Dünyada genel geçer kabul edilen, sorumluluk, sabit kıymet, mühendislik, siber wordingleri var. Her reasürör ya da UW, kendisine gelen talebi değerlendirirken, hangi wording ile istendiğini sorar ya da hangi wordingi baz alarak teklif verdiğini belirtir. Bu önemli bir detaydır. Çünkü sigortacı ya da reasürör her wording i kabul etmeyebilir. Aracılık yapan broker , danışmanlık yaptığı riskle iligli olarak wordinglerin farklılıklara hakim olmalıdır, değilse de wording metinlerini alıp, kıyaslamalıdır.

Broker Wordingleri, zamanında brokerlerin çok emek verdiği wordingler, sigortalılarına, genel şartlarda gri noktada kalan bazı alanlar veya teminat dışı olan bazı teminatlarda genişletmeler sağlayan metinlerdi. Sadece teminatla kısıtlı kalmayıp, operasyonel işlemler, hasar operasyonları, SLA dediğimiz sigortacının uyumlu çalışmasını bekledikleri koşullar gibi pek çok farklı başlıklardan oluşurdu. Önemli bir birikim ve gayret sonucu hazırlanıp, her sigorta şirketi ile uzun bir imza sürecinden geçen bu wordingler zaman içinde o kadar çok kopyalanıp yayıldı ki, o brokere has olmaktan çıktı. Sigortalılar doğal olarak elde etmiş oldukları avantajları kaybetmek istemediğinden bu know-how'a sahip olan olmayan her aracı kurumla paylaşıldı. Diğer taraftan sigorta şirketleri de arada kaldılar. Aynı sigorta şirketinde farklı bir aracı ile yenilenen sigorta poliçelerinde wordingleri geri almak kolay değil.

Sonuçta sigortalının elde ettiği bir avantaj, ama diğer taraftan da wording üzerinde haftalarca süren çalışmalar yapan brokerin emeği ve tecrübesi kopyalanmış oldu. Hatta o kadar kopyalandı ki, burada hemen bir örnek vereyim. Hızlı düşünüyorum ama klavyede o kadar hızlı değilim. Bu nedenle pek çok kelimenin harflerini karıştırıp yanlış yazdığım çok olur (Blog metinlerini bile kaç kere kontrol ediyorum yine de bir hata çıkıyor) Bir wording üzerinde çalışırken yine böyle pek çok yazım hatası yapmış, hatta birkaç yere de kendim için "müşterinin limitine bak, geçen yılki poliçesine bak , bunu hasara da ekle" gibi notlar koymuşum. Teklif çalışmasıyla eş zamanlı olarak da sigorta şirketiyle wording pazarlığı da yaptığımdan bu taslak metin aramızda gidip geliyor. Hiç abartmıyorum, poliçe onayından sonra gelen dokumanda benim notlarıma bile dokunulmamış, wording olduğu gibi yapıştırılmıştı. Hatta aradan birkaç yıl geçtikten sonra sigortalı başka bir aracı ile çalışırken notları ve yanlış yazılmış kelimelerle aynı metni görünce "pes!" demiştim.

Bu durum, her sigortalı için özel şart yazılması ile bir şekilde bir yol buldu kendine. Ancak bu zaman zarfında brokerlerin sektöre ve sigorta poliçelerinin içeriğine ve kalitesine önemli katkıları olduğunu belirtmeden geçmeyeyim.

Sigortalı wordinglerine gelelim. Pek çok kurumsal müşteri bu wording işini sevdi. Çünkü pek çok riski barındıran işletmelerinin sigorta kapsamlarında bir yeknesaklık sağlıyor. Sigortalının ihtiyaçlarına göre tasarlanmış, özel genişletmeler ya da uygulama maddeleri ile özellikle hasarda avantaj sağlayan wordingler, ancak doğru hazırlanır ve güncellenirse anlamlı.

İncelemem için paylaşılan wordinglerde gözüme çarpan eksikliklerden birkaç örnekle devam edeyim.

• Aslında çoğu genel şartların kopyalanıp yapıştırıldığı ve genel şartlarda yer alan metinler. Çoğunda genel şartlardaki "aksine sözleşme yoksa" diye başlayan kısmı her branşta detaylıca belirtilmiyor. Bu açıdan bakarsak, sigorta poliçesi zaten ilgili branşın genel şartına dayanıyor, bu nedenle tamamını yazıp kalabalık etmenin anlamı yok, adı üstüne özel şartlar olduğu için ilgili genel şarta ek olarak denip sadece genişletmelerin yazılması yeterli olacaktır.

  
  

• İfadeler- Sigortalı kimdir? Hangi adresleri kapsamaktadır? Özel şartla dahil edilen özel riskin tanımı nedir? Limit her poliçe bazında mıdır, yoksa bir poliçe dönemi boyunca tüm grup şirketleri için tek limit midir? Bunlar pek çok özel şartta muğlak ifadelerle yer alıyor ve anlaşılmıyor. Hasarda anlamaya çalışıyorsunuz, böylece de istenilen pratiklik ve netlik hedefi başarılamamış oluyor.

  
  

• Sigortalılar için "wording"ler daha çok sık karşılaştıkları durumlar için genişletmeler, bazı operasyonel kolaylıklar gibi daha günlük ve yüzeysel denebilecek ihtiyaçları karşılayan metinler. Halbuki iyi tasarlanmış bir wording, bir kurumu son derece önemli durumlarda standart kapsamlardan çok daha avantajlı pozisyona getirebilir.

  
  

• Fakültatif plasmanın baz aldığı wording ile Türk Genel Şartları ve sigortalı özel şartlarının uyum sorunları. Diyelim ki sabit kıymetleriniz için All Risk kapsamda fakültatif reasürans yoluyla sigorta yaptırdınız, bu durumda hasarlar reasürörün belirttiği koşullar doğrultusunda değerlendirilir. Ancak diğer taraftan tüm poliçelerde Türk Genel şartları geçerlidir ve sigorta koşulları sigortalı aleyhine daraltılamaz. Üstüne bir de sigortalının ilgili konuda konuda kendinin veya kreditörün/müşterisinin talebi üzerine farklı bir özel şartı varsa, ortalık çok şenlikli hale gelebilir. Örneğin yurtdışındaki "all risk" wordinglerde makine kırılmasında sigortacılar üretici kaynaklı zararları kapsam dışında bırakırlar. Ama ülkemizde makine kırılması genel şartlarında "b) Modelin, imalatın, montajın, malzemenin, kalıbın, dökümün ve işçiliğin kusurlu olmasından" maddesiyle bu tip hasarlar da kapsama dahil etmiştir.

  
  

• Daraltılmış veya ne işe yaradığı belli olmayan ifadeler. Poliçe üzerinde "hariç", wordingde "dahil" (ya da tersi) olan bazı teminatlar incelendiğinde iki metin arasında da ifade ve bilgideki farklılıkların aynı durumu kast etmedikleri hatta, eklenme amaçlarının bile farklı olduğu durumlarla karşılaştım. Özel şartın amacı tartışma ve farklı yorumları en aza indirmek iken, başı sonu belli olmayan ortadan yazılmış ifadeler herkesin kendi yorumunu yaptığı bir süreci tetikleyebiliyor.

  
  

  Geçenlerde denk geldim, sigortalının üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası var ayrıca bir de wordingi var. Wording üçüncü şahıs mali sorumluluk kısmında yazan cümle şöyle;

  "Üçüncü şahısların ölmesi, sakat kalması veya tedavi görmesi 3. şahıslara ait mallarda maddi ziya veya hasarlar meydana gelmesi neticesinde faaliyet ve hukuki münasebetler nedeniyle kendisine karşı talep edilecek tazminatlar TC'nin hukuki sorumluluğa müteallik mevzuatı hükümleri dairesinde ve iş bu poliçede yazılı meblağlara kadar temin eder. İşletme mesleki sorumluluk teminatına giren hasarlar işletme mesleki sorumluluk teminatının alınmaması halinde bu teminattan karşılanmaz.

  Aşağıdaki de Üçüncü Şahıs Sorumlluk Genel şartlarının ilk maddesi ;

  Sigortanın Mevzuu ve Şumulü: Madde 1 İşbu poliçe sigortalıyı, sigortanın mer'iyet müddeti esnasında vukua gelecek bir hadise neticesinde, a) Üçüncü şahısların ölmesi, yaralanması veya sıhhatinin muhtel olması, b) Üçüncü şahıslara ait mallarda ziya ve hasar (maddi zarar ve ziyanlar) husule gelmesi sebebile, poliçede gösterilen sıfat, faaliyet ve hukuki münasebetlerinden dolayı, kendisine karşı, üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerinin neticelerine karşı, Türkiye Cumhuriyetinin hukuki mes'uliyete müteallik mevzuatı hükümleri dairesinde ve işbu poliçede tesbit olunan meblağlara kadar temin eder.

Metin bu kadar, ikinci bir cümlesi yok. Sigortanın genel tanımı kırpılmış, yazılmış gibi ama eksik. Mesleki sorumluluk kısmı cümlesi ise uzun, ayrıca mesleki sorumluluğun kendi genel şartı var ve daha da ilginci bu metnin ilerleyen kısımlarında tam da mesleki sorumluluk hasarı olan bir teminat alt limitle kapsama dahil edilmiş.

• Güncellenmeyen wordingler - Bu o kadar sık karşımıza çıkıyor ki, yıllardır var olmayan adresler, artık yaptırılmayan sigortalarla ilgili özel şartlar, eski bir sözleşme ya da hasardan sonra eklenmiş geçerliliği kalmamış maddeler, artık genel şarta eklenmiş ama metinde hala özel şart gibi geçen genişletmeler. Geçenlerde bir poliçe analizi esnasında özel şart dokümanında Taşınan Para için neredeyse bir sayfaya yakın kapsam yazılıydı, ama müşterinin Taşınan Para sigortası yoktu.

• Yanlış tercümeler- Bu sigortalı veya sigortacının aleyhinde durumlar yaratabilir. Bir keresinde taslaktır diye gönderilen bir metni kontrol etmeden olduğu gibi poliçeye özel şart olarak ekleyen sigorta şirketi, sırf bu nedenden tazminat ödemek zorunda kalmıştı.

• Farklı faaliyetler - İçinde farklı faaliyetler barındıran grup şirketlerinin faaliyet bazında özel şartları özenle hazırlanmalıdır.

• İmzalar- çoğu wordingde imza yok, tarih yok. Bir ara yazılmış ve üzerinde mutabık kalınmış bir metin yıllar boyu poliçelere yazılmış "XXX wordingi geçerlidir" notuyla bir şekilde devrede.

Poliçe metinlerine gelince. Sigorta şirketlerinin poliçelerinde sigortalının asıl konusu ile alakalı olmayan pek çok başlık var. Sabit kıymet sigortalarında Teminat limitleri oldukça düşük; günlük 10 TL, hasarın % 10'u azami 250 TL gibi ödeme yapılacağını yazanalternatif işyeri masrafları , kira kaybı vb gibi otomatik metinler var. Sağlık asistans hizmetleri, ambulans hizmetleri, kuru temizleme hizmetleri (kurumsal poliçelerden bahsediyorum) var. Acaba bir gün sigortalılardan biri fabrikasının sabit kıymet poliçesindeki ambulans hizmetinden faydalanmak ister mi ? Ya da böyle bir örnek var mı? Düşünsenize "... Holding'den arıyorum poliçemde ambulans hizmeti var, lütfen ambulans gönderin! "Çağrı merkezindeki temsilci de ne yapacağını düşünsün dursun!

Tavsiyeler

Özel şartlardaki eksiklik ve hataların çoğu, sigorta yapılmadan önceki sürenin azlığından ve daha çok da ezbere gitmekten kaynaklanıyor. Son dakikaya bırakıldığında odak genellikle maliyet olduğu için özel şartlar üzerinden bir pazarlığa ya da güncellemeye çok fırsat kalmıyor. Hal böyle olunca da son dakikada değiştirmeyelim, var zaten düşüncesiyle, gerçekten olduğu gibi kalıyor.

• Sigorta programınız için "özel şartlar" metni hazırlığındaysanız, varsa mevcut olanı iyice analiz edin ve anlaşılmayan her şartın altında yatan sebebi anlayarak ihtiyacı netleştirin.

• İhtiyacı doğru anladıktan sonra sigorta bilgi setlerini kontrol edin. Poliçe yaptırılırken verilen bilgileri doğruluğu ve bilginin kalitesini mutlaka sorgulayın.

• Özel şart metinleri, arka plandaki baz wordingler ve genel şartların uyumunu kontrol edin.

• Eğer teklifler farklı wordinglere dayanıyorsa, sadece maliyet- muafiyet kalemlerinde değil, sigortalının karar verebilmesi için wording farklarını da inceleyin.

• Sigorta talebinizi piyasa ile paylaşırken, riski tüm boyutları ile tanıtın, istenilen özel şartları paylaşın, yanıtları toplayın ve teklif dokümanlarınızda sigortacı yorumlarına mutlaka yer verin.

• Sigorta yaptırma kararı ile birlikte, dokumanlar düzenlenirken, özel şartlarınız eğer ayrı bir metin halinde değilse poliçelere not edilmesini, ayrıca hazırlanacaksa tarihli ve kaşe/imzalı olmasını talep edin.

Özetle wordingler teknik açıdan akıllıca ifadelerle hazırlanmadığı ve plasmanın özelliklerine göre uyumu kontrol edilmediğinde düşünüldüğü kadar "iyi" olmayabilir. Genel şartlardan bazı genişletmeler ve birkaç operasyonel kolaylık maddesi yazmak "wording hazırlamak" değil. İfadelerin, sorumluluğunu sigortalıya ya da düzenleyene yüklemek yerine, aktif olarak işe yarayacak bir yaklaşım, uzmanlık ve titizlikle kaleme alınması gerekiyor. Başka bir deyişle "kaş yapayım derken göz çıkartma" dediğimiz türden bir soruna yol açabilir. Wording konusuna dikkatli yaklaşmak ve piyasadaki uygulamaları mercek altına almakta fayda var.

Herkese çalışmalarında kolaylıklar.

#sigorta #wording #insurance #ozelsart #genelsart #genisletme #limit #muafiyet #poliçe #policy #risk #specialconditions #underwriter #submission #quote #teklif #comparison #competency #yetkinlik #copypaste #insured #sigortali #acente #broker #insurancecompany #tanimlar #definitions #deneyim #experience