2023 ün ilk branşı olarak İşveren sorumluluk Sigortasını seçtim.
İşyerlerimizde can güvenliğimiz, uygun çalışma şartlarının olması ve sorumluluğumuz İşverene aittir. Kısaca her çalışan işverene emanettir. İşverenlerin sorumluluklarını yeterince yerine getirilmediği durumların sonuçları kanunla düzenlenmiş olsa da, bu en başta insani, ahlaki ve vicdanı bir sorumluluktur.
Kanunda İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanır.
Hemen her gün iş kazalarında hayatını kaybeden ya da ömür boyu izleri kalan iş kazalarının haberlerini okuyoruz. Bazen bir bazen birden fazla çalışanın başına gelen kazalarda öncelikle işverenin gerekli önlemleri alıp almadığı, kazada ne kadar sorumluluğu olduğuna bakılmaktadır.
Önce İşveren Sorumluluk Sigortası'nın kapsamına bakalım, bu sigorta branşı pek bilinmiyor ya da eksik biliniyor.
TSB İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartları-
Sigortanın Teminatının Kapsamı Madde 1-Bu poliçe, işyerinde meydana gelebilecek iş kazaları sonucunda işverene terettüp edecek hukuki sorumluluk nedeniyle işverene bir hizmet akdi ile bağlı ve Sosyal Sigortalar Kanununa tabi işçiler veya bunların hak sahipleri tarafından işverenden talep edilecek ve Sosyal Sigortalar Kurumu'nun sağladığı yardımların üstündeki ve dışındaki tazminat talepleri ile yine aynı Kurum tarafından işverene karşı iş kazalarından dolayı ikame edilecek rücu davaları sonunda ödenecek tazminat miktarlarını, poliçede yazılı meblağlara kadar temin eder. Sigortacı ayrıca bu sigorta ile ilgili olarak bir dava açılması halinde hükmolunan mahkeme masrafları ile avukatlık ücretlerini ödemekle yükümlüdür. Şu kadar ki, hükmolunan tazminat sigorta bedelini geçerse sigortacı, avukatlık ücreti dahil dava masraflarına, ancak sigorta bedeli nisbetinde iştirak eder.
Özetle ,bir iş kazası sonucu işverene çalışanın kendisinden, çalışanın ailesinden veya SGK'dan kaza sonucu oluşan ölüm ya da sürekli sakatlık tazminat talepleri gelebilir. İşveren Sorumluluk Sigortası gelen bu talepleri limitler dahilinde ve işverenin kusuru oranında karşılayan, hukuksal bir korumadır. Tazminat hasar talebi yapana ödense de- bu yüzden ferdi kaza ile çok karıştırılır, aslında İşveren adına tazminat ödemektedir. Poliçe bordrolu olarak çalışan beyaz ve mavi yaka tüm çalışanları kapsar, taşeronlar ve alt taşeronlar eklenebilir.
İş kazası olarak tanımlanan her kaza bu sigortanın konusu olabilir. Genel şartlarda yer alan Madde 2 eklenerek poliçenin kapsamı genişletilebilir.
Genel şartlarını buraya bırakıyorum.
Poliçede Kişi başı (bir iş kazasında bir çalışanın bedensel zarara uğradığı durum) ve Kaza başı (bir iş kazasında birden fazla çalışanın bedensel zarara uğradığı durumlar) olarak iki limit bulunur. Poliçenin bir poliçe dönemi içinde gerçekleşebilecek iş kazalarından ödemekle sorumlu olacağı tazminat tutarı da (yıllık limit) genellikle kaza başı limitle sınırlandırılır.
Poliçeyi yaptırırken faaliyetlere göre yukarıdaki ek genişletmelerle beraber değerlendirmek ve tazminat limitlerini çalışan profilinize göre belirlemek uygun olacaktır. Tazminat hesabı bu konunun profesyonelleri Aktüerler tarafından yapılır. Hesaplar yapılırken, yaş, ölüm veya sürekli bakım ihtiyacı, hizmet ve üretim çalışanları, gelir, eğitim, tecrübe, bakmakla yükümlü oldukları kişiler gibi kriterler dikkate alınır.
Sigortacılıkta Short ve Long tail business denen kavramlar önemlidir. Short Tail - hasarların hızlı bir şekilde gerçekleşip çözüme kavuşturulacağının bilindiği sigorta işidir. Long Tail ise Bir sigorta sözleşmesinin başlamasından uzun bir süre sonra meydana gelen veya karar verilmesi uzun zaman alan hasar/risk anlamına gelir. Sorumluluk sigortaları Long Tail risklere girer.
TBK-Borçlar Kanunu , zamanaşımı süresini 10 yıl olarak düzenlemiştir. İş kazasının meydana geldiği andan itibaren 10 yıl içerisinde tazminat talebinde bulunulabilir. Bu da sigortacının her yıl düzenlediği her poliçe için gelecek 10 yıl boyunca sorumluluk taşıdığı anlamına geliyor. Burada da IBNR dediğimiz kavram ortaya çıkar ( Incurred but not reported- Gerçekleşmiş ama henüz ihbar edilmemiş) IBNR, gelecekte beklenen tazminat talepleri için hasar rezervi ayrılmasını gerektirir.
Son yıllarda İşveren Sorumluluk Sigortalarının ödedikleri hasarlar ve muallak yükleri, bu sigortanın bilinir olmasıyla füze gibi tırmanışa geçti . Bunun belli başlı sebeplerine gelince;
Poliçenin içeriğinin iyi bilinmemesi ve özellikle ihbar aşamasındaki eksiklikler sigortalıların poliçeden yararlanamadığı durumlar yarattı. Bunun üzerine pek çok sigortalı süreçlerini düzenledi, sıkı takibe başladılar ve kazaları ihbar ettiler.
Tazminatların dava sonuçlandıktan sonra sigortacının talep edilmesinin yarattığı kayıplar - Sigortacının ihbar yükümlüğünün eksik olduğu durumlarda kesinti haklarını kullanması, ihbarların zamanında yapılması farkındalığını artırdı
IBNR öngörülerinin ciddi sapmalar göstermesi- Sigortacılar yıllarca çok düşük tazminatlar ödediklerinden ve ihbar gelmediğinden IBNR öngörüleri de düşüktü, ancak sigortalıların hasar ihbarlarını yapmaya başlamasıyla IBNR karşılıkları tahsil edilen primleri geçti.
İş kazasına uğrayanları savunan avukatların talep edilen tazminat limitlerini yukarıya çekmesi bu yolla hukuk hizmetlerinin ücretlerinin artması. Bu durum sigorta şirketlerinin kısa sürede uzlaşma refleksini geliştirmesini de sağladı.
Mahkemelerce tespit edilen tazminat tutarlarındaki artış- hem poliçe limitlerinin yukarı doğru revize edilmesine bu sebeple de daha çok sigorta kapasitesine ihtiyacı artırdı.
Artan tazminata bir örnek verelim.
Geçtiğimiz yıl teknik ve idari işler biriminde çalışan bir elektrik teknisyeni , bakım için çıktığı taşınabilir merdivenden düştü. Düştüğü esnada ensesini çarpması sonucu vücudunun boynundan aşağısı ömür boyu felç oldu. Bu gerçekten 37 yaşında genç bir aile babası ve ailesi için çok zor bir durum. Şirket bu olaya çok üzüldü, aileye destek oldu, ancak aile yine de şirketten tazminat talep etti. Talep edilen tazminat 3,6M TL idi, tazminat hem ömür boyu sakatlık, hem de ömür boyu bakım giderlerinden oluşuyordu. Bilirkişi raporu da şirketi %80 kusurlu buldu. Yapılan aktüer hesaplamasıyla da çıkan tutarlar talep edilen tazminatla tutarlıydı. Taraflar anlaştılar, poliçe tazminata işverenin kusuru oranında katıldı. Poliçe ileride SGK'nın aileye yapacağı tazminat ödemeleri, bağladığı ömür boyu bakım tazminatları için de tazminat ödeyecek.
İşveren Sorumluluk teminatının çok kritik olduğu faaliyetlerden biri de İnşaatlar. Yüksek risk grubundaki inşaat projelerinin sigortalarında sorumluluk silsilesi doğru kurgulanmadığında proje sahibi hiç beklenmedik tazminatlarla karşı karşıya kalabiliyor. İnşaat sigortalarında sigortalı tanımı tek başına yeterli olmayıp, tüm tarafları kapsayan bir sigorta zinciri kurulması gerekiyor. Bu sebeple bir iş kazası nedeniyle beklenmedik şekilde tazminat ödemek zorunda kalan proje sahipleri, iflas eden, işini kaybeden çok müteahhit var.
Yeri gelmişken , bu sigorta branşıyla ilgili genel bazı yanlış bilinenleri de düzeltelim;
Can sigortası değildir.
İşveren sorumluluk haksız işten çıkarma işe iade davalarının tazminatlarını karşılamaz
Mobbing, taciz sebepli davalarda çıkan tazminatları karşılamaz
Karar verilen tazminata kusur oranında katılır, işverenin kusuru yoksa poliçe tazminat ödemez
İş kazası olarak tanımlanmamış olaylar neticesinde oluşan tazminatları ödemez.
İşverenin kaza sonucu kendi inisiyatifi ya da ferdi kaza / hayat gibi poliçelerden yapılan tazminat ödemeleri, dava açılmayacağı anlamına gelmez.
Suç unsuru içeren durumlar bu sigortanın konusu değildir ,ayrı dava ile yürütülür.
2022 nin haftalarında 2023 yenilemelerinde beklenen değişimler, sağlık sigortalarındaki artışlardan bahsettik. Altını kalın çizgilerle çizdiğimiz kavramlar ise riski yönetme, riski iyileştirme, riski azaltma oldu.
Sabit kıymet ya da bilinen adıyla yangın sigortalarındaki artışlar sorumluluk sigortalarını gölgede bıraktı. Özellikle İşveren Sorumluluk Sigortalarındaki artışlar, bence sektörün uzun zamandır ısrarla sürdürdüğü düşük prim politikalarının kaçınılmaz bir sonucu oldu. Sigorta maliyetlerinin büyük kısmını oluşturan sabit kıymet, sağlık , kasko gibi branşların yanında sorumluluk sigortalarına ayrılan tutarlar birkaç yıl öncesine kadar sembolik primlerdi.
Frekans ve zararın boyutları bakımından diğer branşlardaki primlerin daha yüksek olması anlaşılır olsa da, düzenlendiği andan itibaren sigortacının 10 yıl boyunca üstlendiği yükümlülükler için neredeyse bedava primler önermesi anlaşılır gibi değildi.
Uzun dönemli bir sorumluluk olduğundan poliçenin tazminat limitlerinin enflasyon ve diğer ekonomik değişimler dikkate alınarak döviz bazlı yapılmasını öneririz. Farkındalığı yüksek kurumların poliçelerinde geleceği öngörerek belirlenmiş limitler olduğunu görüyoruz, ancak özellikle paket poliçe olarak bilinen endüstriyel risk sigorta poliçelerinde işveren sorumluluk limitlerinin hiçbir ihtiyaca cevap vermeyecek kadar düşük olduğunun altını çizelim.
Peki tazminatlar bu kadar yükselmiş, limitler döviz bazlı olmuşken bugün primler hangi seviyelerde?
Genel olarak %100 'e yakın artışlar var. Yüksek riskli endüstriler için primler geçmiş yılların ise çok çok üzerinde. Bazı faaliyet kollarında sigortalı yüksek primleri ödemeye razı olsa bile teminat bulunamadığını duyuyoruz ( İnşaat, tersane, demir çelik, liman, elektrik dağıtım gibi) Teminat verilmemesi kabul edilemez, riske ve sigortalının profiline uygun bir prim önerilmesi gerekir.
Geçmişten alınan derslerin yarattığı kaygı ile hasar ihbarlarında ise artış olduğunu görüyoruz. Sigortalı ne olur ne olmaz diyerek kayıtlara iş kazası olarak geçen her durumu ihbar etme eğiliminde, bu da doğal olarak muallak rezervini yükseltiyor ve bir sonraki dönemde mevcut ya da potansiyel sigortacının önüne kötümser, hasarlı ve zarar etme ihtimali çok yüksek bir profil koyuyor. Bu görüntü teklif verme iştahını azalttığı gibi - aşırı yüksek prim (overpriced) yaklaşımına sebep oluyor.
Her iş kazasının dava ile sonuçlanmayacağından hareket edip, ihbar süreçlerini ve kriterlerini belirlemek İşveren Sorumluluk Sigortası maliyetlerinin kontrolünde fayda sağlayacaktır. Doğal olarak hiçbir yönetici, şirketini ileride çıkabilecek tazminat taleplerinde zor durumda bırakmamak için kazaları ihbar etmemek gibi bir inisiyatifi almak istemeyecektir. İşte tam bu noktada devreye alacağınız İşveren Sorumluluk Risk Yönetimi , sigortacının önyargılarını değiştirip, makul ve mantıklı bir prim seviyesine gelmesine destek olacaktır. İşveren Sorumluluk Risk Yönetimi için bu konuda uzman bir ekipten hizmet alınmalıdır.
Long tail olması nedeniyle İşveren Sorumluluk sigortacıların tek başına teminat vermeye yanaşmadıkları bir branş. Sigortacılar genel bir prim hacmi oluşturan diğer branşlarla beraber bu riski de kabul ediyorlar. Ancak yurtdışı piyasalarda tek başına bu riski sigorta eden reasürörler mevcut.
Sürdürülebilir ve uygun maliyetli bir işveren sorumluluk sigorta programı için yurtdışı piyasalar riskinizin sigortacıya doğru anlatılması, net, doğru ve gerçekçi hasar verisi sağlanması, uygun limit belirlenmesi ve gerçekçi bir profili çıkarılması önem taşıyor. Sizi potansiyel piyasalarla buluşturup, aynı zamanda risk yönetimi konusunda destekleyecek bir danışmanla başarılı sonuçlar alabilirsiniz.
İşveren Sorumluluk o kadar kıymetli bir sigorta koruması ki, tüm sigortalılarıma bazı riskleri sigorta etmeyip o bütçeyle bu poliçeyi yaptırmalarını her zaman tavsiye ederim. Büyük ya da küçük fark etmez çıkan tazminatlar bir işverenin mali dengesini ve reputasyonunu ciddi anlamda sarsacak boyutlarda olabilir, İşveren Sorumluluk sigortası yaptırmayı ihmal etmeyin.
Kazasız günler dileğiyle.
Comentários