Ne zamandır yazmak için beklediğim ama aksiyonu bol gündem nedeniyle bugüne kalan Kar Kaybı Sigortalarına sene bitmeden giriş yapmak istedim. Bugün sadece kapıyı aralıyorum, çünkü Kar Kaybı, içinde çok detay barındıran bir teminat.
Kar Kaybı denince aklımıza pek çok tanım gelebilir. Sigortadaki tanımı düşündüğünüzden biraz farklı. En bilinen teknik tanımıyla başlayayım:
Bu sigorta ile bir ticari faaliyetin yürütülmesinde kullanılan taşınır ve taşınmaz değerlerde, bir yangın sigorta sözleşmesi kapsamında teminat altına alınan risklerin gerçekleşmesi ile ortaya çıkan hasar ve kayıplar sonucu, ticari faaliyetin kısmen veya tamamen durması veya aksaması nedeniyle oluşan kar kayıpları, sigortacı tarafından poliçede belirtilen sigorta bedeline kadar teminat altına alınmıştır.
Sigortacının kar kaybı sigortası kapsamında ödeme yapması için sigortalının ticari faaliyeti yürütürken kullandığı bina, makine, donanım, demirbaş ve emtianın geçerli bir yangın sigorta sözleşmesinin teminat altına aldığı risklerin gerçekleşmesi sonucu hasara uğraması ve meydana gelen zararların ilgili sigortacı tarafından tazmin edilmiş veya sorumluluğunun kabul edilmiş olması şarttır.
Bu sigortanın uygulanmasında ticari faaliyet, kazanç sağlamak amacıyla yürütülen her tür faaliyet olarak; kar kaybı ise ticari faaliyetin durması ya da aksaması sonucunda, tazminat süresi içinde kalmak kaydıyla ciroda meydana gelen azalmadan ve bu azalmayı önlemeye yönelik işletme maliyetindeki artıştan kaynaklanan brüt kar kaybı olarak anlaşılır.
Şimdi bu tanımdan yola çıkarak, teker teker gidelim. Yangına bağlı kar kaybı sigortası yaptırmanın birinci şartı Yangın Sigortası olması (tercih ettiğim adı 'Sabit Kıymet').
Sabit Kıymet sigortalarının genel kapsamını hatırlayalım:
Ana Teminat - Yangın, yıldırım, infilak. Ek teminatlar : Deprem, Sel -su Baskını, Fırtına, Duman, Dahili su, Kar ağırlığı, Yer Kayması, Kara-Hava-deniz taşıtları çarpması, GLHHKNH, Terör,
Kar Kaybının tetiklenmesi için poliçede belirtilen bina, makine ekipman ve demirbaşlar gibi kıymetlerde yine poliçede teminat verilmiş risklerden birinin gerçekleşmesi nedeniyle fiziki zarar olması şart.
Örneğin, fabrikada yangın çıkıyor, bina ve üretim hatları zarar görüyor, üretim duruyor; bu durumda kar kaybı teminatı da tetiklenmiş oluyor.
Başka bir örnek, deprem oluyor, deprem sonucu borular patlıyor, her yeri su basıyor, tesis kullanılamaz hale geliyor; eğer deprem riski poliçeye dahil edilmişse kar kaybı tetikleniyor, ama deprem dahil edilmemişse kar kaybı teminatı devreye girmiyor (Sigorta Temel prensiplerini hatırlayalım - Yakın sebep)
Poliçede belirtilen risklerden birinin gerçekleşmesi sonucu sigortalı varlıklarda oluşan fiziksel zarar, sabit kıymet sigortasından karşılanıyor (Bedel nasıl belirlenmeli, eksik sigorta, amortisman, muafiyet gibi uygulamalardan bahsetmiştim).
Peki Kar Kaybı sigorta bedeli nasıl belirleniyor?
Genel şartların B.6 maddesinde tazminat hesabında dikkate alınan tanımları inceleyebilirsiniz.
Brüt kar tanımı = (ciro+ kapanış stokları) - (açılış stokları + işletme giderleri)
Ciro- Hasar tarihinden geriye doğru 12 aylık ciroyu ifade eder.
Size kabaca iki basit hesaplama önerebilirim:
Ciro - değişken giderler
veya
Sabit giderler + Net kar
Nedir bu değişken ve sabit giderler?
İşletmenin çalışamayacak duruma gelmesi halinde bazı giderler artık yapılmaz. Bunlara değişken giderler diyoruz. Değişken giderleri sıralayalım:
Ciroya ve satın almaya ilişkin vergiler ve poliçede yer alan tüm hesaplamalarda kullanılan Katma Değer Vergisi
Satın almalar
Nakliye, ambalaj malzemesi giderleri, navlun ve gümrük masrafları
Tenzilatlar
Seyahat giderleri
Doğrudan ve yardımcı malzeme kullanım maliyetleri
Hasar anında tedarik edilemeyecek dış servisler
Hammadde
Tamirat ve envanter masrafları
Üretime bağlı olarak değişen elektrik, gaz, su ve diğer enerji kaynaklarına ilişkin masraflar
Diğer
İşletmede faaliyetin durması ile ilgili olmayan ve her şekilde devam eden ve azaltılamayan giderlere de sabit giderler diyoruz, bunları da sıralayalım:
İşçi ve/veya memur ücretleri ve ikramiyeler
Kira giderleri
Sigorta primleri
Amortismanlar
Bakım giderleri
Satış ve idari masraflar
Araştırma ve geliştirme giderleri
Diğer sabit masraflar
Alternatif çalışma yeri veya artan çalışma masrafları (kar kaybını süre ve tutar olarak azaltmaya yönelik ek masraflar da olabilecektir; alternatif ofis/işyeri kiraları, fazla mesai ücretleri, hammadde temini için ekstra masraflar gibi).
Buraya bir (*) koyalım- Kar Kaybı bedeli her işletmenin sektörüne, mevcut faaliyetine, faaliyet aşamasına, yatırımlarına, hedeflerine göre değişir. Bu sebeple her işletme için kendine özel faktörler dikkate alınarak özenle hesaplanmalıdır. Devam yazısında kar kaybı bedeline ilişkin örnekler vereceğim.
Kar Kaybında diğer önemli kısım da tazminat süresidir. Bu da hasarın olduğu tarihten itibaren, işletmenin, hasardan bir gün önceki şartlarına dönmek için ihtiyaç duyduğu süredir.
Bu da işletmenin özelliklerine göre değişir. Temel olarak, zarar gören binaların yeniden yapım süresi, üretimde kullanılan makinelerin yeniden alım, nakliye ve montaj için gereken süreler, izinler gibi, her işletmeye özeldir. Bu bazı işletmeler için 6 ay, bazıları için 12 ay veya daha uzun olabilir. (2024 şartlarını henüz görmedik ancak, verilebilen en uzun tazminat süresi 18 -çok nadir de olsa- de 24 ay diyebiliriz)
Kar kaybı sigortasında dikkate alınacak diğer bir konu da muafiyetler. Bu da belirtilen muafiyet süresine denk gelen kar kaybının sigortalı tarafından üstlenilmesi anlamına geliyor. Şu anda piyasadaki genel uygulama deprem sonrası genellikle 14 ya da 21 gün, diğer zararlar sonrasında 7 gün şeklinde. 2024'te bu koşullar değişebilir.
Kar kaybı sigortasında önemli bir not verelim;
Kar kaybını sigorta etmenin ilk şartı, sabit kıymetleri sigorta etmektir. Poliçe dönemi içinde fiziksel bir zarar oluştuğunda- bu zararların tazmini sabit kıymet sigortasından karşılanırken kar kaybı da tetiklenir, ancak bu arada sabit kıymet sigortasının süresi bitse bile, kar kaybı sigortası poliçede belirtilen tazminat süresi boyunca devam eder.
Başta da belirttiğim gibi, bugün bir giriş yapıyoruz, sigorta kapsamını şimdilik bu kadarla bırakıyorum ve kar kaybı sigortasının sağladığı faydalarla bitiriyorum:
İşletme, beklenmedik bir şekilde bir anda üretim yapamaz hale geldiğinde, eski durumuna kavuşana kadar maddi ve manevi pek çok desteğe ihtiyaç duyar. İşte bu desteklerden biri de kar kaybı sigortasıdır. Kar Kaybı sigortanız varsa;
Personelinizin tümünü çalışamaz, olmayan üretim tesisine gelip gitmelerinin bir anlamı yoktur. Ama diğer taraftan firmanız bu insanlar ve ailelerinin ekmek kapısı - faal olduğunuz süre boyunca onlara maaş vermeye devam edebilir ve tekrar üretime geçtiğiniz gün çalışanlarınızla beraber kaldığınız yerden, bu sefer daha büyük bir şevk ve motivasyonla, devam edebilirsiniz;
İşletme tekrar ayağa kalkana kadar geçen sürede, mevcut pazarınızı kaybetmemek, hem de bir an önce üretime geri dönebilmek için ekstra bir gayretle çalışır ve ek hizmetlere ihtiyaç duyarsınız; bunun için de pazarlama, tanıtım ve Ar-Ge çalışmalarına devam eder, tekrar çalışmaya başlayacağınız zamana kadar dişinizle tırnağınızla elde ettiğiniz lisans ve kullanım haklarınızı koruyabilirsiniz;
Halka açık bir şirketseniz, şirketinizin itibarını ve hisselerinizin değerini koruyabilirsiniz;
Finansal yükümlülüklerinizi yerine getirebilir, bu sayede finans kuruluşları nezdinde kredibilitenizi korursunuz;
Sigortacınızla beraber el ele vererek, bu konudaki tecrübelerinden ve önerilerinden faydalanıp, durma süresini azaltabilirsiniz.
Şubat depremlerinde pek çok işletme çalışanlarına ulaşamadı, hatta kimilerini kaybettiler. Bir çoğunun işletmeleri ciddi fiziksel zarar gördü, fabrikalar çöktü, üretim durdu, yollar çöktü, kırıldı ,lojistik aksadı ve işletmeler uzun süre finansal darboğaza girdiler. Kar kaybı sigortalarının olmaması nedeniyle fiziksel zararı takip eden diğer tüm kayıplarla baş başa kaldılar. Kaybedilen hayatların telafisi zaten mümkün değil, ama hayatta kalanlar felaketin üstüne bir de işlerini kaybettiler. Endüstri büyük zarar gördü veya iş ve pazar kaybı yaşadılar. Bu da milli servetimizi, hepimizi etkileyen büyük bir kayıp. Ve bu kayıpların önemli kısmı aslında sigorta edilebilirdi ve yaraların tümünü kendi başımıza sarmak zorunda kalmayabilirdik.
Gelecek hafta, en az kar kaybı kadar önemli 'iş sürekliliği' kavramına değineceğim ve kar kaybı sigortasının önemli detaylarıyla devam edeceğim.
Sevgiler.
#karkaybi #businessinterruption #fire #yangın #deprem #eathquake # kar #profit #sigorta #insurance #issurekliligi #businesscontinuity #trigger #proximatecause
Comments