Şu yaşlı dünyada huzur ve barışa özlem duyulmayan bir gün yok. Yaşadığımız son 2 yüzyıl ise gerçekten korkunç savaşlar, can kayıpları, politik değişimler ve yepyeni türde savaşlarla dolu geçti.
Kılıç kalkandan, top tüfeğe, savaş gemilerinden nükleer denizaltılara, sesten hızlı giden uçaklara, atom bombalarına biyolojik silahla olanına kadar insanlık sürekli bir savaş halinde.
Savaşın yarattığı kaos ve ekonomiyi günlerce tartışabiliriz. Bugün bu konulara değinmeden, her geçen yıl siyasi olaylar nedeniyle toplumda artan gerginliklerin, sigorta sektörüne etkilerine ve sektörün çözümlerine bakalım.
Savaş, birkaç özel branş dışında genel olarak sigorta edilmeyen bir risk. Nakliyat Sigortaları, Gemi Gövde ve Makine Sigortaları, Uçak Gövde Sigortaları gibi özellikli sigortalarda savaş riski sigorta edilebiliyor.
Savaş dışında toplumsal olaylar nedeniyle oluşan pek çok zararla karşılaşıyoruz.
Sabit kıymet (yangın) sigorta poliçelerinde GLHHKNHT olarak gördüğümüz Grev-Lokavt-Halk Hareketleri-Kötü Niyetli Hareket ve Terör riskleri ek primle sigorta poliçesine dahil edilebiliyor. Bu teminatların detaylarına genel şartlardan ulaşabilirsiniz.
https://www.tsb.org.tr/media/attachments/Yang%C4%B1n_Sigortas%C4%B1_Genel_Sartlar%C4%B1.pdf) Klozlara 10. sayfadan itibaren ulaşabilirsiniz.
Terör klozunda yer alan 12/4/1991 -3713 sayılı kanunda Terör Suçları Terör tanımı Terör; cebir ve şiddet kullanarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden biriyle, Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini, siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, Devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından girişilecek her türlü suç teşkil eden eylemlerdir.
Özetle, sigorta açısından bir saldırının terör saldırısı sayılması için bir örgüt tarafından, ülkenin bütünlüğüne bölünmezliğine karşı yapılmış olması şartı aranıyor. GLHHKNH ve Terör klozlarında poliçe sigortalı kıymette fiziksel bir hasar oluşması durumunda devreye giriyor. Örneğin, grev nedeniyle işi duran bir işletmeci, eğer sigortalı kıymetlerinde fiziksel bir zarar yoksa Kar Kaybı Sigortasından tazminat talep edemez. Ancak grev anında karmaşa çıkar ve greve katılanlar tesislere zarar verir, bu zarar aynı zamanda işletmeyi çalışamaz hale getirirse, hem fiziksel zarar hem de buna bağlı oluşan kar kaybı sigortadan karşılanabilir.
Bu genişletmenin global sigorta piyasasındaki adı ise SRCCMA& T- Strike-Riot- Civil Commotion& Malicious Act ve Terrorism.
11Eylül 2001'de Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon'a yapılan korkunç terör saldırılarından sonra, dünya sigorta piyasası milyarlarca dolar tazminat ödedi ve SRCCMA & T deki terör (T) teminatını sabit kıymet sigorta kapsamından çıkardı. Bu durum, sadece Terör teminatı veren yeni bir pazarın doğmasına sebep oldu ve olaydan sonra yaklaşık bir yıl içinde terör riskini tek başına sigorta eden reasürans şirketleri kuruldu. O günden bu yana bu yeni piyasalar teminat kapsamlarını ve limitlerini de büyüterek hizmet vermeye devam ediyorlar.
Ülkemizdeki sabit kıymet (yangın) sigortalarında terör teminatı ek primi risk adresindeki faaliyete göre belirlenen bir tarifeye göre hesaplanıyordu (alışveriş merkezleri, havaalanı gibi yüksek riskli yerler, iş merkezleri okullar gibi orta risk ve düşük riskli adresler gibi). 2001'deki global kapsamlardan terörün çıkarıldığı zamanlarda, ülkemizdeki poliçelerde değişiklik olmadı. Hatta yıllar içinde tarife fiyatlarından vazgeçildi ve bu riskler çok düşük maliyetlerle sigorta edilir hale geldi. (Poliçelerimizde GLHHKNH ve terör teminatına giren zararlar, her hasarın %20 sinin sigortalı tarafından karşılanacak şekilde, her hasarda toplam sigorta bedelinin %80 'i üzerinden sigortacının uygulayacağı %2 muafiyet düşülerek ödenmektedir)
Geçmişte özel bazı günlerde karşılaştığımız halk hareketlerinin sayısı arttı, yayıldığı alanlar ve şiddeti de ne yazık ki büyüdü. Vahşi ve kanlı terör saldırıları, zaman içinde politik olaylarla da birleşti. Bunlarla beraber aktivistler, darbeler, iç savaş, siyasi amaçlı saldırılar ve sivil huzursuzluk, işletmelerin operasyonlarını, varlıklarını ve insanları tehdit etmeye devam ediyor. Bu ortamda sigorta piyasalarının sunduğu GLHHKNH ve terör teminat kapsamları ihtiyaca cevap vermemeye başladı.. Buradaki ihtiyacı gören sektör kapsamı çok daha geniş olan Politik Şiddet - Political Violence Insurance (PVI) sigorta ürününü çıkardı.
Politik şiddetin etkileri yaygın olabilir, fiziksel hasarın yanı sıra da uzun süren iş kesintileri ile de sonuçlanabilir. PVI temel olarak aşağıdaki risklerin gerçekleşmesi sonucu oluşan zararları ödeyen bir ilk ateş sigortası olup ;
Savaş ve Sivil Kargaşa, Ayaklanma, Devrim ve İsyan, Darbe ve/veya Ayaklanma İç savaş, Sabotaj, Eylem veya Tehdit Terörizmi, Aktif Saldırgan, Grev, Lokavt sonucu sigortalı kıymetlerde meydana gelen fiziksel zararlar ve bunlardan kaynaklanan kar kaybı sigorta edilebilir.
Genel istisnaları ise: Nükleer, biyolojik, kimyasal ve radyolojik kirlenme (NBCR), iki veya daha fazla süper güç arasındaki savaş (ABD, Rusya, Fransa, İngiltere, Çin), siber saldırılar, aktif savaştır.
Peki, sigortalı hangi sigortanın uygun olduğuna nasıl karar verebilir?
Şirketler söz konusu risklere karşı hangi sigorta poliçesinin yapılacağına bulundukları coğrafyanın siyasi ve ekonomik göstergelerine bakarak karar verirler.
Geçtiğimiz haftalarda Politik Risk Sigortası'ndan (PRI) bahsetmiştik. Politik risk sigortası politik şiddet, terör, kamulaştırma, para biriminin dönüştürülemezliği, ödeme yapılmaması ve sözleşmenin engellenmesi gibi çeşitli riskleri kapsayan çok geniş kapsamlı yatırım korumasıdır.
Tek başına Terör (T) sigortası- Tanımlı terör olaylarının yanı sıra, grev, lokavt, kötü niyetli hareket gibi genişletmelerle daha sınırlı bir teminat sağlar. Siyasi olarak motive edilmiş bir şiddet eyleminin tek başına terör (T) veya Politik Risk (PVI) kapsamında olup olmayacağı konusunda gri alanlar olabilir.
Bu durumda daha geniş ve genellikle sistemik - sosyoekonomik nedenlerle ilişkilendirilebilen Politik Şiddet (PVI) sigortası daha uygun bir çözüm olabilir.
Bir önemli bilgi- PRI - Politik Risk Sigortası- hatırlayacağınız gibi, yabancı ülkelerdeki yatırımların sigortasıdır. Terör (T) ve Politik Şiddet (PVI) ise sigortalının kendi ülkesi dahil faaliyet gösterdiği tüm ülkelerdeki sabit kıymetlerindeki fiziksel zararlar ve bu fiziksel zarar nedeniyle işin durmasından kaynaklı kar kayıpları için çözüm sağlamaktadır.
Yeni toprakları sınırlarına katmak, değerli mineralleri veya petrolü, bugünlerde suyu, kontrol altına almak, prestij ve serveti artırmak için imparatorluklar kurmak veya bir grubun gücünü, prestijini ve zenginliğini istemek ya da önceki aşağılamanın intikamını almak, etnik, milliyetçilik gibi bir sürü nedenle insanlık yıllardır barış içinde yaşamayı başaramadı. Dünya barışı tüm uluslar ve insanlar ulaşmak istediğimiz ideal. Umarım farklı kültürlere, dinlere, felsefelere sahip olsak da "insanlık" adına bir araya geldiğimiz günler çok uzak değildir.
Öncelikle yurtta huzur ve güven ortamının olması, daha sonra ise tüm dünyada insanların güvenle barış içerisinde yaşamasını dileyen Büyük Atatürk'ün dediği gibi " Yurtta Sulh Cihanda Sulh".
Barış ve sevgiyle kalın.
Opmerkingen