top of page
Ara

"TEK KİŞİLİK DEV KADRO" KATASTROFİK KARİYER RİSKLERİ


Günümüzde self-employed (kendi işini yapanlar) iş modeli her geçen gün artıyor ve oldukça popüler.


Her işi başı sağlık


Geçtiğimiz günlerde yıllardır gittiğim ve aynı zamanda çok sevdiğim bir arkadaşım olan diş hekimimin ani bir felç geçirerek yoğun bakımda tedavi gördüğü haberini aldım. Asistanı çok üzüntülü halde, "Zeynep Hanım, yarın doktor beyle randevunuz vardı ama..."" diye başladığına duyduklarıma çok üzüldüm. Ben bu yazıyı yazdığım sırada arkadaşım hala yoğun bakımda, gözlem altındaydı.


Haberi alınca, renkli önlükleri, kepleri, maskeleriyle küçükten büyüğe pek çok insanın çekindiği o koltuğa rahatça oturmasını sağlayan bir atmosfer yaratan, hoş sohbet ve neşeli sohbetlerimiz ile arkadaşım gözümün önüne geldi bir an. Hatta bir gün ona "Kendine iyi bak, bu yaştan sonra başka dişçi aratma bana" diye takılmıştım. Zor ve zahmetli bir eğitimin ardından ve neredeyse 40 yıllık bir diş hekimi olarak, hayatında, bugün yaşadığı duruma karşı, kendi birikimleri dışında, mesleğine özel tasarlanmış bir sigortası yoktu.


Özel meslekler için tasarlanmış, son derece özgün kapsamlı sigorta ürünleri var ama, ülkemizde pek bilinmiyor. Bazılarından (sporcu sigortaları, pilot ve kabin lisans kaybı) daha önceki yazılarımda bahsetmiştim.


Pek çok insanı korkutan felç (inme) beyin dokusunun oksijen almasını engelleyen, beyne kan akışının kesilmesi ya da beyin kanaması sonucu meydana gelen, ani gelişen ve hızla müdahale edilmesi gereken acil bir tıbbi durum. En sık gözlenen belirtileri aniden ortaya çıkan bir tarafta güçsüzlük, uyuşma veya konuşma zorluğu olan felç, bazen eski hale geri dönüşü olabilirken, doğru müdahale edilmediğinde kalıcı hasar bırakabiliyor. Bu durum uzun süren tedaviler gerektiriyor. İyileşene kadar geçen sürede ya da korkulan olup kalıcı hasar kalması durumunda da yaşam kalitesi azalıyor, başkalarının desteğine bağımlı, fiziksel ve psikolojik olarak çok zorlayıcı bir dönem başlıyor.


Trafik kazası, hastalık, ani bir felç. Neredeyse herkes başına böyle bir talihsizliğin gelmeyeceğini düşünür. Daha doğrusu aklımıza getirmek istemeyiz. Diğer taraftan pek çoğumuzun bildiği yaşanmış olaylar da var etrafımızda, ama yine de bizim başımıza gelmeyeceğine inanırız.


Bu aslında boyutları öngörülemeyen maliyetlerle sonuçlanabilecek bir kaçınma...


Araştırmalar, uzun süreli bir sakatlık yaşama olasılığı çalışanların 3'te 1'i ile 4'te 1'i arasında olduğunu belirtiyor. Oldukça yüksek bir oran değil mi? Bir trafik kazası sonucu beklenmedik ölüm oranı, kanserden ölme ihtimalinden daha düşük.


Sigorta sektörü tedavi sürecini kapsayan sağlık sigortaları sunarken, sürekli sakatlık kalması durumunda devreye giren hayat sigortaları ve ayrıca ferdi kaza sigortaları ile çözümler sağlıyor. Buna ek olarak felç dahil, tanımlanmış bazı hastalıklar için toplu tazminat ödemesi yapan 'Kritik Hastalıklar' sigortası var. Ancak bunlar genele hitap eden maluliyet sigortaları, bazı fiziksel becerileri gerektiren niş meslek grupları için daha kapsamlı maluliyet sigortalarına ihtiyaç var.


Uygulamalı meslek, eğitim, tecrübe, el becerisi ve yetenek gerektirir. İsminin önünde Doktor, Diş Hekimi yazan profesyoneller, sanatçılar son derece saygındır ve gelirleri çoğunlukla yüksektir. Diğer taraftan bu itibarlı meslekler uzun yıllar süren masraflı bir eğitim gerektiriyor ve kendi işleri olması dolayısıyla isim ve kariyer yapmak yine uzun yıllar alıyor. Genellikle serbest meslek sahibi olan bu profesyonellerin geçim yolu uzmanlık alanları ya da yetenek gerektiren işleri , çalıştıkları müddetçe kazanırlar. İşte bu nedenle engellilik, gelecek planların ve uğruna çok emek verilen yaşam tarzlarını hızla etkiler.


Hayat öyle sürprizlerle dolu ki, bir dakika içinde planlanan ya da arzu edilenden çok farklı bir yöne gidiveriyor. Maluliyet sigortası, gelir ikamesi sunarak ve uzmanlık becerilerini koruyan, mesleğe devam edilemezse bile finansal istikrarı korumayı, aileye bakmayı sağlayan bir güvence sunuyor ve aynı zamanda bir gönül rahatlığı da sağlıyor.


Bugün diş hekimi, cerrah, müzisyen gibi işlerini yapmak için fiziksel yetkinlik, özel beceriler gerektiren meslek sahipleri için tasarlanmış özel maluliyet ve finansal koruma ürünlerine bakalım.


Özellikle NİŞ meslek grupları için olan sigorta ürünleri, meslekle ilgili fiziksel gereklilikler, özel beceriler ve yüksek gelir potansiyeli dikkate alınarak, benzeri olmayan ihtiyaçları ve riskleri karşılamak için özel olarak tasarlanmış, bilinen sürekli sakatlık (Maluliyet) sigortalarından farklı ürünler.



Diş Hekimleri:

Amerikan Diş Hekimleri Birliği'ne (ADA) göre, yaklaşık her dört diş hekiminden biri emekli olmadan önce bir noktada maluliyet yardımına ihtiyaç duyabilirmiş. Çoğu insan diş hekimliğini "yüksek riskli" bir meslek olarak görmese de, statik duruş, el aletlerinin kullanımı ve tekrarlayan hareketler dahil olmak üzere işin fiziksel hareketleri bedene zarar verebilir. Aslında, diş hekimlerinin büyük çoğunluğu sırt, boyun, omuz veya kol ağrısından mustarip. Ayrıca sabit ellere ve hassas hareketlere gerek olan bu işte yaralanma veya hastalık, diğer iş gruplarından çok daha ciddi hatta katastrofik bir kariyer tehdidine dönüşebilir.




Cerrahlar;

Cerrahlar maluliyetle karşı karşıya kaldıklarında, kişisel ve mesleki yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilecek cerrahi beceri ve gelir kaybı, yetersiz iyileşme süresi ve sınırlı kariyer gibi sonuçlarla karşı karşıya kalabilirler. Uzmanlık için emek verilen önemli zaman ve kaynak yatırımı ve cerrahlığın zorlu fiziksel yapısı dikkate alındığında, sakatlanma ve yaralanma, hastalık veya diğer engelleyici koşullar nedeniyle çalışamaz hale gelme durumunda uygun bir maluliyet korumasına sahip olmak önemli hale geliyor.




Müzisyenler:

İnsanları etkileyen müzikleri yaratan ve performans sergileyen müzisyenler çok az kişide bulunan bir beceri setine sahip. Son derece tatminkar ve keyif veren kariyer sahibi pek çok müzisyen edindikleri serveti ve gelirlerini sigorta güvencesine almayı hatta buna ihtiyacı olabileceğini düşünmeyebiliyor. Bir müzisyen hastalanır veya yaralanırsa başka bir iş yapabilir mi? Ya da yapmak ister mi? Muhtemelen, hayır.


Ya hastalık ya da yaralanma sonucu artık müzik yapamaz ya da sahneden ve seyircilerden mahrum kalınırsa? Geliri ödeyen patronlar ve hayranların yanında daha önemli bir grup insan daha var; aile. Müzisyenlerin çoğu serbest çalışan işçiler veya bağımsız iş sahipleridir. Sigorta sayesinde, senfoni, tiyatro veya konser ortamlarında çalışan müzisyenler için sürekli sakatlık durumunda finansal kayıplar azaltılabiliyor.



Maluliyet (sürekli sakatlık) sigortalarının kapsamları


Sağlık sigortası, hastalık ve kaza sonucu oluşan sağlık giderlerini karşılamaya yönelik teminat sağlarken, hayatın devamı için sakatlık sigortaları önemli hale geliyor.


Ülkemizdeki uygulamalarda sürekli sakatlık teminatı ferdi kaza sigortalarının teminatı.

Teminat içeriği genel şartlar 8. maddede detaylı olarak yer alıyor.

B) Daimi Maluliyet Teminatı: İşbu poliçe ile temin edilen bir kaza, sigortalının derhal veya kaza tarihinden itibaren iki sene zarfında daimi surette maluliyetine sebebiyet verdiği takdirde tıbbi tedavinin sona ermesini ve daimi maluliyetin kat'i surette tesbitini müteakip, daimi maluliyet sigorta bedeli aşağıda genel şartta belirtilen oranlarda sigortalıya ödeniyor.


Ancak ferdi kaza sigortalarında her türlü hastalık ve bunların neticeleri ve sonrasında bu hastalığa bağlı oluşan sakatlıklar karşılanmıyor. (Madde 4, İstisnalar a) Sürekli sakatlık, bir uzvun veya bir uzuv kısmının kaybı tabiri, o uzvun veya uzuv kısmının kat'i ve mutlak surette vazife görememesini ve kullanılamamasını ifade ediyor ve oranlar belirlenirken sigortalının mesleği ve sanatı dikkate alınmıyor.


Hayat sigortaları kapsamında verilen sürekli sakatlık teminatına hastalık nedeniyle oluşan durumlar dahil ediliyor.


Sigorta piyasasında uzun süredir bulunan Kritik Hastalık Sigortası, sözleşme süresi içinde sözleşmede öngörülen hastalıklardan birinin veya birkaçının gerçekleşmesi veya ortaya çıkması durumunda poliçe üzerinde tanımlı bedelle sınırlı olacak şekilde bir kerelik toplu tazminat ödüyor. Bu tazminatı ne için kullanacağı sigortalının inisiyatifinde. Ayrıca, kritik hastalık sigortası yaşam kaybı teminatı içerdiği için lehtar da belirlenebiliyor.


Diğer taraftan bazen yaşanan durum geçici bir sakatlığa sebep olabilir ve tedavi sonrası kişi eski hayatına dönebilir. Bu durumda ferdi kaza ve hayat sigortalarında geçici iş görememe (gündelik tazminat) teminatından ek prim ödeyerek faydalanmak mümkün. Ferdi kaza sigortaları genel şartlarında yer alan bu teminatın detayına bakalım: Sigortalı ve sigortacı günlük tazminat tutarı üzerinde anlaşıyorlar. Tazminat tıbbi tedavinin başladığı günden, sigortalının iyileşerek çalışabilecek duruma geldiği güne kadar ödeniyor. Sigortalı, kısmen çalışabilecek durumda bulunduğu veya bilahare kısmen çalışabilecek duruma geldiği takdirde, o tarihten itibaren gündelik tazminat yarıya iniyor. Ancak bu ödemeler en fazla 200 gün ile sınırlı. Hayat sigortalarında ise koşullarının genellikle krediye bağlı olarak yapılan poliçelerde özel şartlarla yer aldığını görüyoruz.


Yurtdışı Piyasalar

Terzi işi (tailormade) 'Niş Meslekler Sürekli Sakatlık Sigortaları"


  • Kısa vadeli maluliyet sigortası (Short Term Disability), geçici bir sağlık sorunu için gelirin yerine geçen tazminatlar olup, çok daha ciddi bir sorunla karşılaşıldığında yaşam tarzını sürdürmeye yeterli olmayabilen daha düşük bedeller (Birkaç aylık)


  • Uzun vadeli maluliyet sigortası (Long Term Disability ) kapsamı ise işle ilgili olsun ya da olmasın, kalıcı bir hastalık veya yaralanma nedeniyle çalışamayacak duruma gelinmesi halinde gelirinizin %60-%80'ini yerine koyan bir teminat. Bu teminat poliçeye bağlı olarak emekliliğe kadar veya sakatlıktan kurtulana kadar tazminat ödüyor.


  • Sigortalılar poliçelerine hala devam eden öğrenci kredileri, emeklilik primleri gibi ek teminatlar da ekletebiliyor.


  • Özel olarak tasarlanmış bu poliçelerin önemli bir farkı da, bir hastalık veya yaralanmanın kendi mesleğinizi engellemesi ama başka bir iş yapmanızı engellemese bile ödeme yapıyor olması (Özel beceriler için koruma teminatı) Kendi işini yapan profesyoneller için bu tip kariyer koruması sigortaları pahalı olsa da, sağladığı önemli finansal yardımlar ve ihtiyaçlara uygun farklı teminatlar eklenebilmesi bakımından ilgi çekiciler.


  • Tıpkı pilot ve kabin lisans kaybında olduğu gibi bu sigortaların da bir bekleme ve eleme süreci var. Bir de sigortacının tazminat ödeyeceği yardım süresi (ödeme yapılacak maksimum süre) 2 veya 5 yıl -veya emeklilik yaşına kadar ya da engelli olmaktan kurtulana kadar- devam edebiliyor. Bu süre poliçe üzerinde ne kadar uzun tutulursa poliçe primi de o kadar artıyor.


  • Diğer taraftan bu sigortalar sosyal güvenlik sistemi tarafından sağlanan sürekli sakatlık gibi, devlet programlarının tamamlayıcısı ve potansiyel boşlukların doldurulması amacıyla da yapılabiliyor.


  • Garantili sigortalanabilirlik (Ömür Boyu Yenileme Garantisi) yurtdışındaki sigorta planlarının önemli bir parçası. Bu seçenek sigortada sürekliliği gerektiriyor ve düzenli gelir artışı yapılarak her defasında teminatı büyütmeye olanak tanıdığı gibi, sigortalı olunan dönemde şeker, kanser gibi bir hastalığa yakalanılsa bile sigortalı kalmayı sağlayabiliyor.


Özel meslekler için sürekli sakatlık sigortası yaptırmanın yolları:


Bu sigortalara sahip olmanın iki yolu var: Topluluk olarak veya bireysel olarak yaptırmak.


İşyeri veya dernek vasıtasıyla yaptırılan sigorta poliçelerinin primleri bireysel bir poliçeden daha düşüktür. Buna ek olarak, topluluklar daha uygun ve geniş kapsamları pazarlık etme gücüne sahip. Grup halinde yaptırılmasında teminat kapsamı tekdüze hale getirildiğinden herkesin ihtiyaçlarının tamamına cevap vermeyebilir, bir şekilde üyelikten çıkılması durumunda da içerik ve prim avantajı yitirilebilir.


Bireysel olarak yaptırıldığında ise kapsam özel ihtiyaçlara göre daha hassas bir şekilde uyarlanabilir. Maliyeti daha yüksektir.


Peki neden yaygın değil? Bir dernek ya da grup olarak başvurulduğunda ve sigorta her üye için yaptırıldığında sigorta şirketlerinin hasar prim oranları dengelenebiliyor. Ancak grup planları üyelerin isteğine bağlı olur ya da gruptan bağımsız bireysel olarak yapılırsa, zarar etme potansiyeli nedeniyle sigortacılar isteğe bağlı taleplere sıcak bakmıyor ve bir o kadar da pahalı bir ürün oluyor.


Bu profesyonellerin yaşam trafiği ve iş yapış tarzları da kendine hastır. Buradaki dayanışma ve destek de son derece önemli. Bir hastalık durumunda olan bitenden habersiz bir halde hastanede yatarken, bundan etkilenen çok taraf var. Bu tip işyerlerinde çok çalışan olmaz, belki iki asistan; işyerine ait banka hesapları da bireysel hesaplar gibi takip edilir, genelde nakit döner, ödeme takvimleri değişkendir. Teknisyenler, tedarikçileri, malzemeciler, devlet kurumları gibi çok tarafı olan bir ekosistemle etkileşim ve paylaşım halindedirler.


Sevgili arkadaşımın yaşadığı bu talihsiz durum pek çok insanı etkiledi. Ailesi manen çok yıprandı, umutla güzel haberleri bekliyorlar. Yanında çalışan asistanı hem olay gözünün önünde olduğundan son derece etkilenmişti, hem de yıllardır beraber çalıştığı patronunun işlerini büyük bir sabır ve özenle takip ederek yönlendirmeleri yaparken bir taraftan da kendisi için ciddi bir iş ve gelecek kaygısına düştü. Hastaları da elbette kaygılı: Diş tedavisi zaten başlı başına insanı geren bir süreç, doktoru sevmek, güvenmek, o koltuğa otururken rahat hissetmek önemli. Bir tedavi başladığında da sorunumuza göre defalarca oturduğumuz o koltukta her doktorla bu rahatlığı hissedemeyebiliriz. Tüm bu yaşananlar sırasında , asistanı, hastaları hem doktorun sağlık durumu hem de işlemleri hakkında bilgilendirerek zor duruma düşmelerini engelledi. Hatta hemen doktor arkadaşı ve diş deposu vasıtasıyla ben de dahil olmak çoğu hastaya çözüm sağlamaya çalıştılar.


Sağlık sigortasının faydalarını biliyoruz, ancak bir sağlık sorunu yaşadığımızda tedavi maliyetlerine ek beklenmeyen pek çok masraf da çıkıyor. Yakın çevremde sevdiğim bir aile birkaç yıldır pek çok hastalığın birbirini tetiklediği sorunlu bir süreçten geçiyor. Kapsamlı bir sağlık sigortaları olduğu için iyi bir kurumda ameliyat ve hastane yatışlarının tamamı sigortalarından karşılandı. Ancak, sigorta kapsamına girmeyen tahliller, ameliyat sonra evde bakım, bakıcı, pansumanlar için git gel'ler, alınması gereken tıbbi destek malzemeleri derken hiç beklenmedik yükü harcamalar da yapmak zorunda kaldılar. Bütün bunlar gözümün önünde olunca, bir kenarda bulunsun diyerek bir kritik hastalıklar sigortası yaptırdım. Sonuçta hastalandığımızda hayat durmuyor, faturalar ödenecek, ocakta yemek pişecek, okul taksitleri ödenecek. Hazıra dağ dayanmaz, yılların emeklerinin birikimi bir anda eriyebilir. Maliyeti de son derece makul olan bu sigorta, bizimle ilgilenen sevdiklerimiz için de önemli bir destek, herkes her an her duruma hazırlıklı olmayabilir, yıllarca en azından finansal açıdan kimseye yük olmayacağını bilmenin verdiği bir gönül rahatlığı sağlıyor,

Sakatlık sigortaları avukatlar, danışmanlar, şirket CEO'ları, IT uzmanları gibi farklı iş kolları için de tasarlanabiliyor.


En başta finansal kaygılar yerine, kişiye sağlığına ve refahına dayalı seçimler yapma özgürlüğü vererek, bu sayede iyileşmeye odaklanmaya, en uygun tedaviyi aramaya ve bunları yaparken finansal dengeyi koruyarak kişinin kendi yararına olan kararları vermesine olanak tanıyan sakatlık sigortaları , günümüzde gitgide artan self-employed (kendi işini yapanlar) profesyoneller için yenilikçi ve gerekli bir ürün.


Kendi işini yapan tek kişilik dev kadro diyebileceğimiz profesyoneller, işini büyütme, yer ve isim edinme, marka olma, yaşam standardını koruma gibi pek çok konuyla meşgulken, kötü senaryoları da dikkate almalılar,


Sevgili arkadaşımın bir an önce sağlığına ve ailesine kavuşmasını diliyorum.


Herkese sağlıklı günler.




İlgili blog yazıları



 
 
 

Comments

bottom of page