Bu ve önümüzdeki birkaç hafta sigorta sektörünün en dinamik ve en renkli branşı nakliyat sigortalarından konuşalım.
Marine olarak genel bir başlık altında toplanan nakliyat sigortaları dünyası sunduğu zengin ve sofistike ürün yelpazesiyle ticaretin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.
Dünyada Marine Sigortaları 2021 yılı sonunda 31,4 Milyar USD lik bir prim üretimine ulaştı, Kırılımına baktığımızda %30 nakliyat (cargo), %30 Gemi gövde /makine (H&M) , %20 P&I ve sorumluluk, %20 nin de off-shore enerji sigortaları olduğunu görüyoruz.
Ülkemizde 2021 sonu itibariyle 105 Milyar TL lık prim üretiminin içinde ilgili branşların payı %3.5 civarında. 2021 de düzenlenen 136 milyon adet poliçe içinde nakliyat ve tekne sigorta poliçesi toplamı 1,4 Milyon adet. Satış kanalı bazında baktığımızda nakliyat (cargo) poliçelerinin %55 i acenteler % 31'i brokerler tarafından üretilmiş.
Marine sigortalarının zengin dünyasına Nakliyat (Cargo) sigortaları ile giriş yapalım.
Çok basit bir tanımlama ile nakliyat sigortaları bir malın bir yerden bir yere herhangi bir araçla sevkedilmesi esnasında gerçekleşen risk sonucu oluşan zararını karşılamaktadır. Poliçe Tam Ziya, Dar (C) ve Geniş (A) temşnat kapsamlarıyla düzenlenebilir. Menfaat sahipliği ve sigortanın kim tarafından yapılacağı konusunda da satış sözleşmeleri esas alındığından satış şekli önem taşır.
Bir nakliyat operasyonunda taraflar en özet şekliyle alıcı, satıcı, taşıyıcı, depocu olarak belirtilebilir. Ancak operasyonun adımları, taşınan malın cinsi, taşıma bedeli , boyutları ve nakliyatta kullanılacak araca göre gözetim, alt taşıyıcı, gümrükçü, armatör, liman işletmecisi, diğer sigortacılar, lojistik firmaları gibi farklı uzmanlıktaki pek çok taraf sürece dahil olur. Taşıma aracına göre düzenlenecek belgeler, taşıma güzergahı, uluslararası ticaret kanunları, deniz, hava ve kara taşımacılığı konvansiyonları, düzenlenmesi gereken belgeler eklendiğinde aslında oldukça kolay görünen Nakliyat Sigortalarının kendine has karmaşık dünyası ile tanışırız.
Nakliyat sigortalarının eski terminolojiyi içeren genel şartları mesleğe yeni başlayanlar için zorlayıcı olabilir.
Genel şartları buraya bırakıyorum
(https://www.tsb.org.tr/media/attachments/Emtea_Nakliyat_Sigortası_Genel_Sartları.pdf)
Ülkemizde de dünyada olduğu gibi Enstütü klozları kullanılmaktadır.
Kısa Özet Kapsam ve Pratikler;
1- Nakliyat Sigortası; kara, deniz, hava ve demir yoluyla bir yerden diğer bir yere taşınmakta olan her türlü yükün, taşınmaları sırasında karşılaşabilecekleri tehlikelerden kaynaklanan hasarlara karşı, Genel ve Özel Şartlar ile belirlenmiş sınırlar çerçevesinde teminat sağlar
2- Teminat kapsamı
- Tam Ziya-, sadece taşımayı yapan geminin tamamen batması ve yok olması sebebi ile taşınan emtianın da tamamen zarar görmesini temin eder.
Kamyon Klozu: Bu kloz, kamyon veya treylerin, karayolunda herhangi bir sabit veya hareketli cisme çarpması, çarpışması, devrilmesi, yanması ile bazı doğal tehlikeler sonucu (yıldırım, sel, dere taşması, çığ, toprak ve dağ heyelanı, köprü yıkılması ve yol çökmesi) taşınan emtianın zarar görmesi durumu sigorta edilir
- Dar Teminat (C)- ICC “ C” Malın tam ziya ile tamamen zarar görmesi riskine ilave olarak, taşıyan aracın yapacağı kazaya bağlı olarak (çarpma, çarpışma, devrilme, yangın) kısmi zararlar da teminat altına alınmaktadır.
- Geniş Teminat (A) -Genellikle 'Tüm Riskler' (All Risks) olarak bilinir. Bu teminat için özel şart niteliğini haiz (Institute Cargo Clauses -A) ile belirtilen istisnalar dışındaki tüm riskler teminat altına alınmaktadır. (Yükleme boşaltma, aktarma, hırsızlık gibi)
3- Genel İstisnalar
Uygun araç ile taşınmaması
Yetersiz/uygun olmayan ambalaj
Hatalı Yükleme
Kanuna aykırı durumlar (yasak ve gizli ticaret, kaçakçılık gibi),
Atom veya nükleer parçalanma ve/veya birleşme ya da diğer benzer reaksiyon veya radyoaktif güç ya da madde içeren herhangi silah veya aygıt kullanımının neden olduğu veya bunlardan doğan, doğrudan ya da dolaylı, zıya, hasar veya masraf.
Sigortalının kasti (isteyerek) kötü hareketine yüklenebilen zıya, hasar veya masraf,
Sigorta edilen şeyin doğasondan kaynaklanan zararlar (olağan akması, olağan ağırlık veya hacim kaybı ya da olağan aşınma ve yıpranması)
Sigorta edilen şeyin gizli kusuru (ayıbı) veya niteliğinin neden olduğu zıya, hasar veya masraf.
Gecikmeden kaynaklı hasar, zarar ve masraflar
Gemi sahipleri, idarecileri, kiracıları veya işleticilerin ödeme gücünü yitirmesi veya mali yüklenimlerini yerine getirememelerinin neden olduğu zıya, hasar veya masraf.
Harp ve Grev (ek primle dahil edilebilir)
4- Poliçe Tipleri
- Flotan Poliçe- Özellikle akreditifli ticaret işlemlerinde Nakliyatı yapılacak emtianın, yükleneceği araç bilgileri, tarihi kesinlik kazanmadan aradaki belirsiz süreyi teminat altına alan poliçe türüdür. Flotan Poliçe, mevcut bilgi ve belgeler ile yapılan geçici bir poliçe olup, araç bilgileri ve yükleme tarihi kesinleştikten sonra kati sigorta poliçesi kapsamına girer.
- Kati- Seferlik Poliçe ( Her sevkıyat için sevk tarihi, sefer, değer ve araç verileri bilgileri tam olan sevkıyatın başlangıcından bitişine kadar geçerli olacak şekilde düzenlenen poliçe)
- Emtia Abonman Poliçesi ( Bir sigortalının 1 yıllık sigorta döneminde gerçekleşecek tüm taşımaları için yine her sevkıyata özel poliçe düzenlenecek ve poliçe başına prim ödenecek şekilde tüm sevkıyatlar için kararlaştırılmış çerçeve sözleşme)
- Emtia Abonman Blok Poliçe (Bir sigortalının 1 yıllık sigorta döneminde gerçekleşecek tüm taşımaları için şartların belirlendiği ve tümünün priminin peşin ödendiği çerçeve sözleşme)
5- Incoterms- Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından uluslararası ticarette kullanılan terimlerin bir standarda kavuşturulması amacıyla uygulamaya konulan bir programdır. Özetle alışverişin süreçleri, navlun ücretleri, gümrük işlemleri ve sigorta ücretlerinin kim tarafından karşılanacağı gibi alıcı ile satıcının sorumluluklarını tanımlar.
Bir malın taşınması aslında karmaşık bir operasyondur. Tedarikçi seçiminden satış sözleşmesine, mal cinsinden güzergaha kadar nakliyenin her adımı özenli bir planlanmaya ihtiyaç duyar.
En başta taşınacak emtianın cinsine göre taşınma ve ambalaj standartları, nakliye türü (deniz, hava, kara), uygun taşıma araçlarının ve taşımacının seçimi gibi temel adımlar tamamlanır. Multimodel dediğimiz birden fazla nakliye tipi içeren operasyonlarda süreçler daha karmaşıktır (doğal olarak sürece dahil olan taraflar da daha fazladır)
Büyük bedelli ya da boyuttaki malların taşıması ise farklı kurgu ve ek önlemler gerektirir.
Taşıma şekline göre taşıyan aracın özellikleri , güzergahlar, yaptırım ve ambargolar, taşeronların risk yönetimi kalitesi, yükleme aktarma ve boşaltma noktaları, bekleme süreleri, gözetimler ve sürece dahil olan tarafların sigorta korumaları nakliyat sigortalarında teminat kapsamı ve fiyatlamayı etkiler.
Nakliyat sigortası yaptırmadan önce nakliyat sürecinin tüm adımlarının ve dahil olacak tüm tarafların herhangi bir hasar anında ne gibi bilgilere ve dokumanlara sahip olması gerektiğinin bilinmesi önemlidir. Çünkü taşımanın tipine göre klozlar, önlemler ve belgeler değişkenlik gösterir. Nakliye işlemi boyunca hasarın hangi aşamada gerçekleştiğinin tespiti için sigortalının ve tedarikçilerinin azami iyi niyet prensibi doğrultusunda sorumlulukları, düzenledikleri belgeler, alınan önlemler ve risk yönetimi kritik önem taşır. Aksi halde düşük tutarda bir hasarda bile ciddi problemler yaşanabilir.
Yoğun ticari faaliyetleri olan sigortalılar nakliyat sigortalarındaki kapsam, özel şartlar, muafiyetler, önlemler, gözetimler gibi detaylara çok dikkat ederler. Operasyonların hızlı ve hatasız olması çok önemlidir. Bu amaçla son yıllarda sigorta şirketleri hızlı servis ve hatasız poliçe düzenlenebilmesi amacıyla teknolojik yatırımlar yapmaktadır.
Üretici, imalatçı ve ihracatçı firmaların yurt içinde istedikleri adrese ya da uzak ülkelere ürünlerini güvenli ve hızlı bir biçimde taşıyan lojistik şirketleri ticaret hayatının kilit oyuncularındandır. Kara, Deniz,Hava ve Demiryolu taşımacılığına ek olarak
paketleme, depolama, adrese teslim süreçlerini bütün olarak sağlayan lojistik sektörünün riskleri de yine Marine piyasasında sigortalanır.
Tüm tarafların sık iletişimde olduğu nakliyat sigortalarının teknik sonuçlarına baktığımızda karlılığın yüksek olduğu branşlardan olduğunu görürüz. Nakliyat sigortalarında rücu edilebilirlik en önemli kriterlerden biridir. Sigorta sektörü rücuya imkan veren taşıyıcıdan kaynaklanabilecek zararlar için de çeşitli sigorta teminatları sağlayarak önemli bir fon yaratmıştır (P&I, CMR, FFL, Depo Sorumluluk gibi)
Nakliyat sigortaları tatminkar bir komisyon oranı ile aracılara , hasar prime göre dönem sonunda hasarsızlık veya düşük hasar prim iadesi gibi uygulamalarla da sigortalılara cazip avantajlar sağlamaktadır.
Genel hatlarıyla başladığımız Nakliyat (Cargo) Sigortalarına nakliye türüne göre (Kara,Hava,Deniz, Demiryolu) dikkat edilmesi gerekenler ve lojistik sektörü riskleriyle haftaya devam edelim.
Herkese işlerinde kolaylıklar dilerim.
Comments